دعا و خواستن، شاید به نظر ساده و کمزحمت باشد اما به دلیل عظمت کسی که به او توجه میشود، آثار عظیمی دارد طوری که در روایات وارد شده دعاء میتواند مقدرات و قضای الهی را تغییر میدهد.
عبادت بدون توجه به خدا معنایی ندارد و شاید از همین رو باشد که «دعا»، مغز عبادات دانسته شده.
دعا فقط عامل توجه ما به خدا نیست بلکه موجب توجه و عنایت خدا به ما هم میشود. عنایتی که بدون دعا به دست نمیآید: «قل ما یعبأ بکم ربی لولا دعائکم» (آیه 77 سوره فرقان)
در دعا، میتوان هر درخواست مشروعی از خدا داشت یا میتوان هرگونه که منافی صفات خدا نباشد، او را ستایش کرد اما استفاده از دعائی که منسوب به معصومین باشد، ارجح است.
بنابهدرخواست یکی از خوانندگان، از بین ادعیه معتبر چند نمونه کوتاه را از بخش «کتابالدعاء» جلد دوم کتاب شریف کافی خدمت شما تقدیم میکنم.
لازم به ذکر است که هم بنده مترجم نیستم (آن هم مترجم دعا که خود تخصصی جدا میخواهد) فلذا ترجمههای بنده در این مطلب خالی از خلل نیست، و هم ترجمه فارسی نارساست، فلذا بهتر است پس از درک مفهوم کلی دعا با استفاده از ترجمه، از عبارات عربی برای خواندن دعا استفاده شود.
- إِنَّ إِبْلِیسَ عَلَیْهِ لَعَائِنُ اللَّهِ یَبُثُّ جُنُودَ اللَّیْلِ مِنْ حَیْثُ تَغِیبُ الشَّمْسُ وَ تَطْلُعُ فَأَکْثِرُوا ذِکْرَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی هَاتَیْنِ السَّاعَتَیْنِ وَ تَعَوَّذُوا بِاللَّهِ مِنْ شَرِّ إِبْلِیسَ وَ جُنُودِهِ وَ عَوِّذُوا صِغَارَکُمْ فِی تِلْکَ السَّاعَتَیْنِ فَإِنَّهُمَا سَاعَتَا غَفْلَةٍ.
از امام صادق علیهالسلام نقل شده که فرمود: ابلیس که لعنتهای خدا بر او باد، سپاهیان شب را از زمانی که آفتاب غروب و طلوع میکند، منتشر میکند.
پس در این دو لحظات (لحظات غروب و لحظات طلوع) بسیار یاد خدای عزیز و بلندمرتبه کنید و از شر ابلیس و سپاه او به خدا پناه ببرید و بچههای خود را به خدا پناه دهید در این لحظات که این لحظات، لحظات غفلت هستند. -
سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِذَا تَغَیَّرَتِ الشَّمْسُ فَاذْکُرِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِنْ کُنْتَ مَعَ قَوْمٍ یَشْغَلُونَکَ فَقُمْ وَ ادْعُ.
شنیدم که امام صادق علیهالسلام میفرمود: زمانی که خورشید تغییر کرد، خدای عزوجل را یاد کن و اگر با عدهای مشغول (کار یا حرف زدن) بودی، برخیز و دعا کن. - سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع یَقُولُ إِذَا أَمْسَیْتَ فَنَظَرْتَ إِلَی الشَّمْسِ فِی غُرُوبٍ وَ إِدْبَارٍ فَقُلْ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَةً وَ لَا وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یَصِفُ وَ لَا یُوصَفُ وَ یَعْلَمُ وَ لَا یُعْلَمُ یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ مَا تُخْفِی الصُّدُورُ وَ أَعُوذُ بِوَجْهِ اللَّهِ الْکَرِیمِ وَ بِاسْمِ اللَّهِ الْعَظِیمِ مِنْ شَرِّ مَا بَرَأَ وَ ذَرَأَ وَ مِنْ شَرِّ مَا تَحْتَ الثَّرَی وَ مِنْ شَرِّ مَا بَطَنَ وَ ظَهَرَ وَ مِنْ شَرِّ مَا وَصَفْتُ وَ مَا لَمْ أَصِفْ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ذَکَرَ أَنَّهَا أَمَانٌ مِنْ کُلِّ سَبُعٍ وَ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ وَ ذُرِّیَّتِهِ وَ کُلِّ مَا عَضَّ أَوْ لَسَعَ وَ لَا یَخَافُ صَاحِبُهَا إِذَا تَکَلَّمَ بِهَا لِصّاً وَ لَا غُولًا قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنِّی صَاحِبُ صَیْدِ السَّبُعِ وَ أَنَا أَبِیتُ فِی اللَّیْلِ فِی الْخَرَابَاتِ وَ أَتَوَحَّشُ فَقَالَ لِی قُلْ إِذَا دَخَلْتَ بِسْمِ اللَّهِ أَدْخُلُ وَ أَدْخِلْ رِجْلَکَ الْیُمْنَی وَ إِذَا خَرَجْتَ فَأَخْرِجْ رِجْلَکَ الْیُسْرَی وَ سَمِّ اللَّهَ فَإِنَّکَ لَا تَرَی مَکْرُوهاً.
از ابالحسن شنیدم که میگفت:
زمانی که روز سپری شد و خورشید را در حال غروب و رفتن دیدی بگو: «بنام خدا و برای خدا؛ حمد خدایی را که همسر و فرزندی نگرفت و شریکی در پادشاهی ندارد و ناتوان نیست که یاوری داشته باشد و او را بسیار بزرگ بدار و شکر خدایی را که وصف میکند اما وصف نمیشود و میداند اما کسی او را یاد نداده. بر چشمهای خیانتکار و آنچه در دلهاست، آگاه است و به بزرگواری خدا پناه میبرم و به نام عظیمش از شر آنچه خلق کرد و پراکند و از شر آنچه زیر آسمان است و از شر آنچه پنهان است و آنچه آشکار است و از شر آنچه وصف کردم و آنچه وصف نکردم و حمد مخصوص خداست؛ پروردگار جهانیان»
سپس امام ذکر میکند که این دعا امان از شر هر درنده و شیطان و فرزندانش و هر گازگیرنده! و نیشزننده است و ملتزم به آن از دزد نمیترسد... - عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّ عَلِیّاً ص کَانَ یَقُولُ إِذَا أَصْبَحَ سُبْحَانَ اللَّهِ الْمَلِکِ الْقُدُّوسِ ثَلَاثاً اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِکَ وَ مِنْ تَحْوِیلِ عَافِیَتِکَ وَ مِنْ فَجْأَةِ نَقِمَتِکَ وَ مِنْ دَرَکِ الشَّقَاءِ وَ مِنْ شَرِّ مَا سَبَقَ فِی اللَّیْلِ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِعِزَّةِ مُلْکِکَ وَ شِدَّةِ قُوَّتِکَ وَ بِعَظِیمِ سُلْطَانِکَ وَ بِقُدْرَتِکَ عَلَی خَلْقِکَ ثُمَّ سَلْ حَاجَتَکَ.
از امام صادق علیهالسلام نقل شده که امام علی صلواتاللهعلیه هر صبح میفرمود: «منزه است خدا که فرومانروایی پاک است» سه مرتبه. (و سپس میفرمود) «خدایا از زایل شدن نعمتها به تو پناه میبرم و از برگشتن عافیتت و از انتقام ناگهانیات و از عمق بدبختی و از شر آنچه در شب گذشت. خدایا از تو میخواهم به شکستناپذیری فرمانرواییات و نیروی شدیدت و تسلط عظیمت و قدرتت بر مخلوقاتت...» (سپس حاجات خود را بطلب) - لَمَّا قَدِمَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع عَلَی أَبِی جَعْفَرٍ أَقَامَ أَبُو جَعْفَرٍ مَوْلًی لَهُ عَلَی رَأْسِهِ وَ قَالَ لَهُ إِذَا دَخَلَ عَلَیَّ فَاضْرِبْ عُنُقَهُ فَلَمَّا دَخَلَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع نَظَرَ إِلَی أَبِی جَعْفَرٍ وَ أَسَرَّ شَیْئاً فِیمَا بَیْنَهُ وَ بَیْنَ نَفْسِهِ لَا یَدْرِی مَا هُوَ ثُمَّ أَظْهَرَ یَا مَنْ یَکْفِی خَلْقَهُ کُلَّهُمْ وَ لَا یَکْفِیهِ أَحَدٌ اکْفِنِی شَرَّ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَلِیٍّ. قَالَ فَصَارَ أَبُو جَعْفَرٍ لَا یُبْصِرُ مَوْلَاهُ وَ صَارَ مَوْلَاهُ لَا یُبْصِرُهُ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ یَا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ لَقَدْ عَیَّیْتُکَ فِی هَذَا الْحَرِّ فَانْصَرِفْ فَخَرَجَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مِنْ عِنْدِهِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ لِمَوْلَاهُ مَا مَنَعَکَ أَنْ تَفْعَلَ مَا أَمَرْتُکَ بِهِ فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ مَا أَبْصَرْتُهُ وَ لَقَدْ جَاءَ شَیْءٌ فَحَالَ بَیْنِی وَ بَیْنَهُ فَقَالَ لَهُ أَبُو جَعْفَرٍ وَ اللَّهِ لَئِنْ حَدَّثْتَ بِهَذَا الْحَدِیثِ أَحَداً لَأَقْتُلَنَّکَ.
زمانی که امام صادق علیهالسلام نزد منصور دوانیقی رفت، منصور علیهاللعنه غلامش را گماشته بود تا زمانی که امام وارد شدند، ایشان را به قتل برساند. زمانی که امام وارد شد، نگاهی به منصور کرد و چیزی با خود زمزمه کرد که کسی نفهمید چه بوده سپس گفت: «ای کسی که همه مردم را کفایت میکنی و کسی او را کفایت نمیکند، شر عبداللهبنعلی را برای من کفایت کن. »
پس از این دعاء، منصور آن غلام را ندید و او هم منصور را ندید. منصور به امام گفت: «حقیقتا به زحمتت انداختم در این گرما. برگرد!»
امام برگشت. منصور به آن گماشته گفت که چه چیز مانع تو شد که امر مرا اطاعت کنی؟
گفت: به خدا قسم او را ندیدم! و چیزی آمد و بین من و او حائل شد.
منصور به او گفت: به خدا قسم اگر این جریان را به کسی بگویی تو را میکشم. - قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لِی رَجُلٌ أَیَّ شَیْءٍ قُلْتَ حِینَ دَخَلْتَ عَلَی أَبِی جَعْفَرٍ بِالرَّبَذَةِ قَالَ قُلْتُ اللَّهُمَّ إِنَّکَ تَکْفِی مِنْ کُلِّ شَیْءٍ وَ لَا یَکْفِی مِنْکَ شَیْءٌ فَاکْفِنِی بِمَا شِئْتَ وَ کَیْفَ شِئْتَ وَ مِنْ حَیْثُ شِئْتَ وَ أَنَّی شِئْتَ.
امام صادق علیهالسلام میفرماید که مردی به من گفت: «زمانی که بر منصور دوانیقی وارد شدم، چه گفتی؟»
به او پاسخ دادم: اینچنین گفتم: «خدایا تو از هر چیز کفایت میکنی و چیزی تو را کفایت نمیکند، پس کفایت کن مرا به وسیله آنچه میخواهی و به هر نحوی که میخواهی و از هر جایی که میخواهی و هرطور که میخواهی.» - کَتَبَ مُحَمَّدُ بْنُ حَمْزَةَ الْعَلَوِیِّ إِلَیَّ یَسْأَلُنِی أَنْ أَکْتُبَ إِلَی أَبِی جَعْفَرٍ ع فِی دُعَاءٍ یُعَلِّمُهُ یَرْجُو بِهِ الْفَرَجَ فَکَتَبَ إِلَیَّ أَمَّا مَا سَأَلَ مُحَمَّدُ بْنُ حَمْزَةَ مِنْ تَعْلِیمِهِ دُعَاءً یَرْجُو بِهِ الْفَرَجَ فَقُلْ لَهُ یَلْزَمُ یَا مَنْ یَکْفِی مِنْ کُلِّ شَیْءٍ وَ لَا یَکْفِی مِنْهُ شَیْءٌ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِمَّا أَنَا فِیهِ فَإِنِّی أَرْجُو أَنْ یُکْفَی مَا هُوَ فِیهِ مِنَ الْغَمِّ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَی فَأَعْلَمْتُهُ ذَلِکَ فَمَا أَتَی عَلَیْهِ إِلَّا قَلِیلٌ حَتَّی خَرَجَ مِنَ الْحَبْسِ.
از امام صادق علیهالسلام دعایی طلب کرد تا او را از گرفتاری نجات دهد. امام این دعا را توصیه کرد: «ای کسی که برای همه چیز کافی هستی اما هیچ چیز برای تو کافی نیست. از آنچه برایم مهم است مرا کفایت کن»
مدت کوتاهی به این دعا مداومت کرد تا اینکه رهایی یافت. - مَا مِنْ عَبْدٍ یَقُولُ إِذَا أَصْبَحَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ کَبِیراً وَ سُبْحَانَ اللَّهِ بُکْرَةً وَ أَصِیلًا وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ کَثِیراً لَا شَرِیکَ لَهُ وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ إِلَّا ابْتَدَرَهُنَّ مَلَکٌ وَ جَعَلَهُنَّ فِی جَوْفِ جَنَاحِهِ وَ صَعِدَ بِهِنَّ إِلَی السَّمَاءِ الدُّنْیَا فَتَقُولُ الْمَلَائِکَةُ مَا مَعَکَ فَیَقُولُ مَعِی کَلِمَاتٌ قَالَهُنَّ رَجُلٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ هِیَ کَذَا وَ کَذَا فَیَقُولُونَ رَحِمَ اللَّهُ مَنْ قَالَ هَؤُلَاءِ الْکَلِمَاتِ وَ غَفَرَ لَهُ قَالَ وَ کُلَّمَا مَرَّ بِسَمَاءٍ قَالَ لِأَهْلِهَا مِثْلَ ذَلِکَ فَیَقُولُونَ رَحِمَ اللَّهُ مَنْ قَالَ هَؤُلَاءِ الْکَلِمَاتِ وَ غَفَرَ لَهُ حَتَّی یَنْتَهِیَ بِهِنَّ إِلَی حَمَلَةِ الْعَرْشِ فَیَقُولُ لَهُمْ إِنَّ مَعِی کَلِمَاتٍ تَکَلَّمَ بِهِنَّ رَجُلٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ وَ هِیَ کَذَا وَ کَذَا فَیَقُولُونَ رَحِمَ اللَّهُ هَذَا الْعَبْدَ وَ غَفَرَ لَهُ انْطَلِقْ بِهِنَّ إِلَی حَفَظَةِ کُنُوزِ مَقَالَةِ الْمُؤْمِنِینَ فَإِنَّ هَؤُلَاءِ کَلِمَاتُ الْکُنُوزِ حَتَّی تَکْتُبَهُنَّ فِی دِیوَانِ الْکُنُوز.
در این حدیث گفتن این چند کلمه ساده «خدا بزرگتر از آن است که وصف شود، منزه است خدا صبحگاهان و شامگاهان. حمد بسیار خدای پروردگارجهانیان را. شریکی برای او نیست و درود خدا بر پیامبر و خاندانش باد» قبل از طلوع آفتاب، از نظر ارزشش در برابر سایر گفتههای مومنین، بسان «گنج» دانسته شده. -
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ یَقُولُ بَعْدَ الصُّبْحِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الصَّبَاحِ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَالِقِ الْإِصْبَاحِ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ اللَّهُمَّ افْتَحْ لِی بَابَ الْأَمْرِ الَّذِی فِیهِ الْیُسْرُ وَ الْعَافِیَةُ اللَّهُمَّ هَیِّئْ لِی سَبِیلَهُ وَ بَصِّرْنِی مَخْرَجَهُ اللَّهُمَّ إِنْ کُنْتَ قَضَیْتَ لِأَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ عَلَیَّ مَقْدُرَةً بِالشَّرِّ فَخُذْهُ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ وَ عَنْ یَمِینِهِ وَ عَنْ شِمَالِهِ وَ مِنْ تَحْتِ قَدَمَیْهِ وَ مِنْ فَوْقِ رَأْسِهِ وَ اکْفِنِیهِ بِمَا شِئْتَ وَ مِنْ حَیْثُ شِئْتَ وَ کَیْفَ شِئْتَ.
از امام باقر علیهالسلام نقل است که گفته میشود بعد از صبح: «حمد خدای را که پروردگار صبح و شکافنده صبح است» سه مرتبه. (و سپس میگوید) «خدایا درهای رحمتت را که در آن آسانی و سلامتی است، بر من باز کن. خدایا راهش را برای من مهیا کن و را چشمم را به راه خروجش بینا گردان. خدایا اگر برای کسی مقدر کردهای که (امروز) به من شری برساند، او را از جلو و عقب و راست و چپ و زیرپا و بالای سرش بگیر و مرا از (شر) او کفایت کن به هر وسیلهای که میخواهی و هرگونه که میخواهی» -
سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ مَنْ قَالَ مَا شَاءَ اللَّهُ کَانَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ مِائَةَ مَرَّةٍ حِینَ یُصَلِّی الْفَجْرَ لَمْ یَرَ یَوْمَهُ ذَلِکَ شَیْئاً یَکْرَهُهُ.
از امام صادق علیهالسلام شنیدم که میفرمود: هر کس صدمرتبه در بین نماز صبح بگوید «هرچه خدا بخواهد، نیرویی نیست جز به اذن خدای بلندمرتبه عظیم» آن روز چیزی که بدش بیاید نمیبیند! -
عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ قَالَ فِی دُبُرِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَ دُبُرِ صَلَاةِ الْمَغْرِبِ سَبْعَ مَرَّاتٍ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ دَفَعَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْهُ سَبْعِینَ نَوْعاً مِنْ أَنْوَاعِ الْبَلَاءِ أَهْوَنُهَا الرِّیحُ وَ الْبَرَصُ وَ الْجُنُونُ وَ إِنْ کَانَ شَقِیّاً مُحِیَ مِنَ الشَّقَاءِ وَ کُتِبَ فِی السُّعَدَاءِ.
از امام صادق علیهالسلام نقل شده: هرکه بعد نماز صبح و مغرب، هفت مرتبه بگوید: «بنام خدای بخشنده مهربان. نیرویی جز نیروی خدا بلندمرتبه عظیم نیست» خدا از او هفتاد نوع بلا را دفع میکند که کمترین آنها. . . پیسی (لک سفید روی پوست) و دیوانگی است و اگر از شقاوتمندان باشد، نامش از زمره آنان پاک و در زمره سعادتمندان نوشته میشود.
از امام کاظم یا رضا علیهما السلام هم مشابه همین نقل شده با این تفاوت که بجای 7 بار، 3 بار گفته شده و بجای بعد نماز صبح و مغرب، هنگام صبح و غروب برای گفتن آن توصیه شده و امان از شر سلطان هم از آثار آن برشمرده شده. -
قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع مَنْ قَالَ حِینَ یَطْلُعُ الْفَجْرُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیکَ لَهُ لَهُ الْمُلْکُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیِی وَ یُمِیتُ وَ یُمِیتُ وَ یُحْیِی وَ هُوَ حَیٌّ لَا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ صَلَّی عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَشْرَ مَرَّاتٍ وَ سَبَّحَ خَمْساً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّةً وَ هَلَّلَ خَمْساً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّةً وَ حَمِدَ اللَّهِ خَمْساً وَ ثَلَاثِینَ مَرَّةً لَمْ یُکْتَبْ فِی ذَلِکَ الصَّبَاحِ مِنَ الْغَافِلِینَ وَ إِذَا قَالَهَا فِی الْمَسَاءِ لَمْ یُکْتَبُ فِی تِلْکَ اللَّیْلَةِ مِنَ الْغَافِلِینَ.
امام باقر علیهالسلام فرمود کسی که زمان طلوع فجر بگوید:
«نیست خدایی جز الله و یگانه است و شریکی ندارد، فرمانروایی از آن اوست. حمد مخصوص اوست، زنده میکند و میمیراند و میمیراند و زنده میکند و او زندهای است که نمیمیرد. تمام خیر به دست اوست و او بر هر چیزی تواناست» 10 مرتبه و سپس 10 مرتبه بر محمد و خاندانش درود فرستد و 35 مرتبه «سبحانالله» و 35 مرتبه «لاالهالاالله» و 35 مرتبه «الحمدلله» بگوید، در آن صبح از غافلین محسوب نمیشود و اگر در غروب بگوید، آن شب جزء غافلان محسوب نمیگردد.
متن pdf این ادعیه را نیز جهت علاقمندانی که مایل به پرینت آن هستند، به صورت جداگانه آماده کردهام که از این آدرس قابل دریافت است.
همچنین این دعاها به صورت تصویری نیز برای موبایل تهیه شده تا استفاده بیشتری بتوانید از آن ببرید. [دانلود نسخه تصویری ادعیه فوق مخصوص موبایل]