یکی از خوانندگان وبلاگ در مورد صفات ظاهری امام علی علیه‌السلام پرسیده‌اند.

ابتدا مطلب زیر را که سیدمحسن امین در جلد سوم «سیره معصومان» آورده، نقل می‌کنم و سپس به نقدی مهم در باره برخی از این صفات می‌پردازم.

علی (ع) مردی میانه بالا بود. اندکی کوتاه و چاق. چشمانی سیاه و گشاده داشت. در نگاهش عطوفت و مهربانی موج می زد. ابروانش کشیده و پیوسته بود. صورتی زیبا داشت و از نیکو منظرترین مردم به شمار می آمد. رنگ صورتش گندمگون بود. چهره ای گشاده و بشاش داشت. به جز موهای اطراف سرش، موی دیگری نداشت و سرش طاس بود و از پشت همچون تاجی می درخشید. گردنش از سپیدی به درخشش ابریقی نقره ای مانند بود. ریشی انبوه داشت و بالای آن زیبا می‌نمود. گردنش ستبر و شانه‌هایش همچون شانه‌های شیری ژیان، فراخ بود.

در روایتی دیگر ذکر شده است: شانه هایش مانند شانه‌های شیری قوی جثه، پهن بود. بازوان نیرومندش، از شدت درهم پیچیدگی عضلات از ساعدش قابل تمیز نبود. مچ‌ها و نیز پنجه‌هایی قوی و قدرتمند داشت.

در روایتی دیگر نیز آمده است: آن حضرت انگشتانی باریک و ساعد و دستی نیرومند داشت و چنان قوی بود که اگر دست کسی را می گرفت، بر او مستولی می شد و طرف مقابل قدرت نفس کشیدن را از دست می داد. شکمی بزرگ و پشتی قوی داشت. سینه وی فراخ و پرمو بود و سر استخوانهای او که در مفصل با یکدیگر جفت شده بودند، بزرگ می نمود. عضلاتی پر پیچ و تاب و ساقهایی کشیده و باریک داشت. بزرگی عضله دست و پای او بهنجار و موزون بود و هنگام راه رفتن اندکی به جلو متمایل می شد. چون به میدان کارزار روی می آورد، با هروله و شتاب می رفت. نیرومند و شجاع بود و در رویارویی با هر کسی، پیروز می شد. به راستی خداوند او را با عز و نصر خود تایید کرده بود.

مغیره در این باره گفته است: علی (ع) همچون شیر بود، بلکه از شیر قوی‌تر و اندامش از اندام او بهنجارتر می نمود.

آن حضرت را با الفاظی همچون اصلع (طاس و بی مو) ، اجلح (کسی که جلوی سر او کم مو باشد) ، انزع (مردی که موی پیشانیش از هر دو طرف رفته) و بطین (شکم بزرگ) بسیار توصیف کرده اند که ذکر آن نیز گذشت.

در آدرس زیر نقد بسیار زیبائی بر برخی از این صفات آورده شده که خواندنی است:

http://www.taroot.com.sa/montada/showthread.php?p=756351

نقد فوق عربی است و فرصت ترجمه کامل آن را ندارم اما مختصرش آنکه:

1. چگونه امیرالمومنین را بطین (دارای شکم بزرگ) می‌دانند در حالی که آنچه از طعام ایشان و شدت فعالیت و همچنین دلاوری‌ها و تیزی ایشان در نبرد آورده شده، خلاف این امر است.
   بلکه صحیح‌تر آن است که بگوئیم: ایشان معدن علم بوده (بحار9/12)(بطین من العلم)
2. ایشان را فاقد مو (طاس) می‌دانند در حالی که در زبان عرب، «اصلع» به کسی می‌گویند که کمی از موی جلوی سر او ریخته باشد (که در همه جوانان طبیعی است) نه اینکه تاس باشد. شواهدی تاریخی بر این امر نیز هست... (رجوع به متن عربی)
3. اینکه آن امام قدکوتاه بوده صحیح نیست چرا که از خود ایشان خلاف آن نقل شده و ...
4. تیرگی‌پوست نیز خلاف موارد زیادی است که در نقل‌های تاریخی خود اهل سنت موجود است.

متن عربی مقاله مورد اشاره را نیز اینجا نفل می‌کنم:

مقدمة : منذ أن توفی رسول الله صلی الله علیه وآله صب القرشیون جام حقدهم علی علی علیه السلام وحملوه جریرة قتل الآباء ولأجداد وأخذت قریش تثأر لنفسها من علی علیه السلام علی کافة الصعد فشوهوا سیرة علی علیه السلام کل تشویه ورسموا له الصورة التی یریدون لها أن تترسخ فی الأذهان حتی جاء من بعدهم فاعتقد أن ذلک حقیقة وصدَّق بها وتناقلتها الناس جیلا بعد جیل ، وألفوها واعتبروها تراثا مفروغا من صحته رغم ما فیه من الدس والتزویر.
وحتی نثبت لکم ذلک سأستعرض معکم أیها الإخوة صفات علی علیه السلام وسنثبت لکم أن معاویة وأذنابه خلقوا مخلوقا مشوها وقالوا للناس هذا هو علی بن أبی طالب لدرجة أن الکذبة انطلت حتی علی الکثیر من شیعته. ولو قلت لکم ما الصورة التی تتخیلونها لعلی علیه السلام لتصورتموه هکذا :

أصلع ، بطین، قصیرأسمر ، أحمش الساقین ، أی نحیفهما ضخم البطن ، کأنما کسرت عظامه
ثم جبرت ) فأطرافه لم تکن متناسقة ولا مستویة !!!!

انطلت هذه الکذبة علی السابقین ، وسلم بها المعاصرون واسمع ما یقوله العقاد :

« کان رضی الله عنه أمیل إلی القصر ، آدم شدید الأدمة ، أصلع ، مبیض الرأس واللحیة ثقیل العینین فی دعج وسعة ، حسن الوجه واضح البشاشة ، أغید کأنما عنقه إبریق فضة
وکان أبجر ــ أی کبیر البطن ضخم عضلة الساق دقیق مستدقها ، ضخم الذراع دقیق مستدقها » عبقریة علی ص 8

وتأمل هذا التناقض العجیب منه :
1ــ کیف یکون إنسان شدید السمرة ، لکن عنقه أبریق فضة ؟؟؟؟؟
وماا یصیبک لو رأیت شخصا وجهه أسود ( شدید السمرة ) ورقبته شدیدة البیاض ، بل لها لمعان من بیاضها کأنه ( إبریق فضة )
2ــ کیف یکون الإنسان دقیق الساقین إلی أقصی غایة ( دقیق مستدقها ) وفی نفس الوقت ضخم عضلة الساق ؟؟؟؟؟؟
3ــ ما یقال فی الساق یقال فی الذراع. وأدق ما فی الذراع هو الرسغ ( ما قبل الکف ) وکیف یکون رسغ علی دقیقا وقد قتل بها ذؤبان العرب ؟؟؟
ومن الواضح أن الذراع نالت نصیبها من التشویه لأنها هی التی فعلت بقریش ما فعلت.
4ــ کیف تحمل ساقان دقیقتان بطنا ضخما قالوا عنه فی بعض خرافاتهم
( إذا جلس علی جلس بطنه علی فخذیه )

الآن هل عرفت أخی أن هدف القوم أن یبرزوا أمامک مخلوقا مشوها یثیر الضحک ثم یقولون لک هذا هو علی علیه السلام ؟؟؟؟
وإذا کان العقاد الذی یلقبونه بکاتب الشرق تنطلی علیه هذه القضایا فما ظنک بمن سواه.!!!!!

ولی وقفة مع هذه الأوصاف:

البطین:

قال ابن الأثیر
« البطین یعنی العظیم البطن «
وقد روجو أنه علیه السلام کان کبیر البطن وهذا محض افتراء للأدلة التالیة:

أ ــ طعامه:
من المعلوم أن العامل الأساس فی البطنة هو الأکل کما ونوعا ولکن من کان طعامه اللبن الحامض ، والملح ، وخبزالشعیر غیر المنخول
، الخبز الیابس الذی یکسره علی رکبته ، کیف یکون هذا البطن لمن لم یبت لیلة مبطانا
« أأبیت مبطانا وحولی بطون غرثی وأکباد حری »
کیف یکون مبطانا من یمتنع عن أکل الفالوذج لأنه لایرید أن یعود نفسه ما لم تعتد علیه ؟؟؟
کیف یکو ن مبطانا من کان یعجبه ( صیام الصیف والضرب بالسیف وأکرام الضیف ) ؟؟؟ کما ذکروا ذلک فی کتبهم.

ب ــ : کرَّه وفرَّه وقفزاته:
]من المعلوم عند العدو الصدیق أن علیا علیه السلام قد دوخ الخصوم بضرباته البکر ، ولم یطلب منه أحد البارزة إلا قتله ، ولم یطلب علیه السلام من أحد أن یبارزه فبارزه ، لعلمهم السبق بالنتیجة. ومن أهم ممیزات فروسیة أمیر المؤمنین سرعة ضرباته وخفة کراته والآن دعوا المؤرخین یروون لنا موقفا من هذه المواقف المشهورة وهو مبارزته مرحب فبعد أن رجع الأصحاب یجبن بعضهم بعضا قال النبی صلی الله علیه وآله
« لأعطین الرایة غدا رجلا یحب الله ورسوله ، ویحبه الله ورسوله »
وفعلا أخذها المولی المعظم وکان من عادته أنه إذا خرج لمبارزة أحد یهرول إلیه علیه السلام
قالوا :
کان مرحب ضخما بیده حربة ذات ثلاث رؤوس ، وکل جسده الفارع الشاهق فی الزرد ، والحدید یغطی رأسه وساقیه
، ولیس فی کل بدنه ثغرة ینفذ منها سیف.
وتقدم إلیه الإمام بقامته المعتدلة بلا درع وفی یده السیف وحده فتوقع الناس أن یصاب علی بسوء ، ولکن ماذا فعل علی علیه السلام ؟؟؟
أغضب مرحباوترکه یتقدم هاجما بآلة حربه حتی إذا أوشک سن الحربة أن یمس صدره تراجع فجأة إلی الوراء ثم قفز فی الهواء متفادیا حربة مرحب ثم اقتحم وأهوی بکل قوته علی رأس مرحب بالسیف فکان حتفه.
لاحظ مایلی:

1ــ رجوعه السریع للخلف
2ــ قفزته العالیة فی الهواء أثناء رجوعه الخلفی.بحیث تفادی حربة اللعین.
سألتکم بالله هل یستطیع من له أدنی( کرش أن یفعل ذلک ) ؟؟

جرب أنت أن ترکض للخلف واقفز وقل لی النتیجة.

والحقیقة أن المقصود من وصفه علیه السلام بالبطین:

إقتباس: أنه بطین من العلم. البحار 9 / 12

والمقصود من کونه علیه السلام ( أنزع ):
أی منزوع منه الشرک والفاق لأنه لم یسجد لصنم قط.
لذلک قال الجواهری فی وصف الحسین علیه السلام:
فیابن البطین بلا بطنة = ویابن الفتی الحاسر الأنزع

أما الذی کان بطینا عظیم الکرش فهو الذی قال فیه النبی صلی الله علیه:
« لا أشبع الله بطنه » صحیح مسلم کتاب البر والصلة حدیث رقم 96

فکان یأکل فی الیوم الواحد سبع مرات فیقول: لاأشبع ولکن أعیا. البدایة والنهایة 6 / 189

ج ــ شهادة المعاصرین لعلی علیه السلام:
عدی بن حاتم: کان علی علیه السلام « خمیص الضلوع ، طویل الرکوع »
فی الزیارة الواردة عن المعصومین علیهم السلام
« وأشهد أنک کنت ضعیفا فی بدنک ، قویا فی دینک ... »

الصلع:

قال محمد رضا فی کتابه الإمام علی بن أبی طالب ص 11:
( کان علی رضی الله عنه أصلع علی رأسه زغیبات )

نأتی لنعرف الزغب کما ذکر هذا المؤرخ
الزغب: هو أول ما ینبت من ریش الطائر. وهذا یعنی أنه لا یکاد یری شعر علی رأس علی فالقضیة أکبر من الصلع بل ( قرع ) فالعرب یقولون:
1ــ أجلح: لمن لیس عنده شعر فی مقدم رأسه
2ــ أنزع: لمن انحسر الشعر عن جانبی جبهته
3ــ أجلی: لمن زاد انحسار الشعر عن جانبی جبهته
4ــ أصلع: لمن انحسر الشعر عن رأسه إلی الیافوخ. (وسط الرأس )
5ــ أقرع: لمن ذهب شعر رأسه (علی رأسه زغیبات )

وأنت عندما تقرأ فی أوصافه تجدهم یصفونه بکل هذه الأوصاف فلماذا هذا التصادم ؟؟!!

ومن ناحیة ثانیة تجد من یقول غیر ذلک:
قال ابن عساکر: (کان الإمام علی أبیض الرأس واللحیة أجلح).
الواقدی: (کان علی أبیض الرأس واللحیة)
الثقفی: قال أبو إسحاق عمرو بن عبد الله الهمدانی الکوفی: ( رفعنی أبی حتی رأیت علی بن أبی طالب یخطب وهوأبیض الرأس واللحیة ) الغارات ج2 ص 207.

وإذا ضممنا ما قاله ابن عساکرإلی ما قاله الواقدی والثقفی یکون أمیر المؤمنین
( أجلح أو أنزع ) انحسر الشعر عن مقدم رأسه قلیلا مثل کثیر من الشباب

وإلا کیف رووا أنه أبیض الرأس إذا لم یکن علی رأسه إلا زغیبات فقط؟؟؟؟؟

ولکن عزَّ علی معاویة أن یکون الخلفاء قبل علی علیه السلام صلعا کما هو المعروف فی سیرة غیره ( أقرأ قصة زواجه بنائلة بنت الفرافصة لتعرف ذلک ) ویکون علی وحده لیس أصلع فجعلوه أقرع.

ومن المعروف أن الصلع من الأمراض الوراثیة
فهل روی التاریخ أن أحدا من بنی هاشم غیر علی علیه السلام کان أصلع ؟؟؟
ما توصلنا إلیه أن أحدا من بنی هاشم لم یکن أصلع
فلماذا جاء علی علیه السلام علامة فارقة من بینهم ؟؟؟؟

القامة:

لکی تکتمل صورة أشعب ویسقطوها علی علی علیه السلام أکملو لنا الوصف فقالواإنه کان ( دحداحا ربع القامة )
والدحداح: هو القصیر الضخم البطن.
وهذا شیئ لم یقل به أحد من المؤرخین المعتبرین إنما قالوا عنه إنه ربعة أی متوسط القامة لا طویلا شاهقا ولا قصیرا لاصقا
ابن عساکر: کان علی..............أبیض ربعة.

وقالوا فی وصف رسول الله إنه کان ربعة من الرجال وکذلک وصفوا به الحسن
یلاحظ أن بنی هاشم مشهورون بطول القامة فقالوا عن الحمزة علیه السلام:
إنه کان یمسک میزاب الکعبة بیده، ( طبعا لیس المیزاب الحالی )
وکان العباس بن أمیر المؤمنین قمر بنی هاشم طویلا إذا رکب الفرس المطهم خطت رجلاه فی الأرض.علی ما ذکره المؤرخون ومنهم مقاتل الطالبیین

........فلماذا یکون علیا من بینهم دحداحا ؟؟؟؟؟

واسمع ما یقوله علی علیه السلام عن نفسه
« إن الله تبارک وتعالی لم یخلقنی طویلا ولم یخلقنی قصیرا ولکن خلقنی معتدلا أضرب القصیر فأقده، وأضرب الطویل فأقطه » خصال الصدوق.
القد: شق الرجل نصفین طولا.
القط: شق الرجل نصفین عرضا.
فانظر کیف یبین علیه السلام إلی اعتدال قامته ، وذلک لسر أراده الله فیه ولله فی خلقه شؤون.

لون البشرة:

وقالوا عنه إنه کان آدم شدید الأدمة (أسود) وقد بینا لک أیضا أنهم قالوا عنه:
کأن عنقه إبریق فضة وربما تتوهم إنهم أرادوا بتشبیه عنقه بإبریق الفضة الإشارة إلی طولها ، فنقول لک إن العرب إذا أرادوا ذلک قالوا ( کأن عنقه إبریقا ) دون أن یذکروا کلمة( فضة ) لأن الجامع بین الفضة والعنق البیاض فافهم.
وبالتالی کیف نتصور أن یکون شدید الأدمة ، بینما عنقه تکاد تلمع کالفضة من شدة البیاض ؟؟؟؟؟؟؟
وإذاعلمت أن عددا من المؤرخین وصفووجهه علی السلام بقولهم (حسن الوجه کأنه القمر لیلة البدر ) شرح النهج 1/418

یتبین لک أنه کان علی السلام إلی الحمرة أمیل لاإلی السواد کما زعموا.ونظر یوما من نافذة المسجد إلی رسول الله صلی الله علیه وآله فقال صلی الله علیه وآله:
« أطل فلا أدری آلقمر أم وجه علی »
وقد صرح ابن عساکر بأنه کان علی السلام:
« أبیض الرأس واللحیة أجلح ضخم الصدر ، أبیض ، ربعة » تاریخ دمشق 42 / 21.

الخلاصة: کان علی علیه السلام معتدل القامة وسطا بین الطول والقصر کرسول الله صلی الله علیه وآله ، أبیض مشربا بحمرة ، کأن وجهه فلقة قمر
وکأن عنقه إبریق فضة ، وکان علیه السلام أجلح أو أنزع انحسر الشعر قلیلا عن مقدم رأسه أو عن جانبیه ، وکان علیه السلام متناسق الأعضاء ، خفیفا رشیقا.
إن شاء الله اتضحت الصورة
وأخیرا أقول: إن لم نرک فی الدنیا یا أمیر المؤمنین سنراک إن شاء الله عند الکوثر وأنت تسقینا من یدک الشریفة شربة لانظمأ بعدها.
وقد أطللت علینا کما أطللت علی رسول الله
فلا ندری آلقمر أم علی